Dit jaar zien we, mede als gevolg van de coronacrisis, dat de algemene reserve tot het absoluut minimum van 3,5 miljoen is gedaald en daar de komende jaren zelfs even onder duikt. Dit minimum is afgesproken in een tijd dat de begroting van de gemeente nog geen transities kende en dus veel minder uitgaven en risico’s. VVD heeft al eerder gepleit voor een hoger minimaal algemene reserve en doet die oproep nu weer. Goed om te zien dat de wethouder groei van de algemene reserve de komende jaren in het vooruitzicht stelt. We zien in deze tijd hoe hard we deze reserve nodig kunnen hebben. Gelukkig zien we wel dat de tekorten als resultaat beperkter zijn dan afgelopen jaar.
Risico’s: Sociaal domein
Het grootste risico zit het wat VVD betreft in het sociaal domein. Aan de ene kant omdat er nog steeds niet valt te voorspellen hoe hoog de kosten uitvallen. Aan de andere kant omdat de taakstelling van de taskforce sociaal domein reeds is opgenomen in de begroting. Deze ombuig opgave van ultimo 3 miljoen wordt dus verwacht te worden gerealiseerd. Lukt dit niet, dan verschijnt er nog een grotere min onderaan de begroting. Voor de VVD is het behalen van de taakstelling nog onvoldoende zeker om op te kunnen begroten en ons ‘rijk’ te rekenen. Dit is een rekening voor de buhne, of moet ik zeggen voor de toezichthouder.
Dit terwijl we in de begroting zien dat er steeds meer taken en posten binnen het werkterrein van de taskforce worden geschoven zoals subsidieverlening. In plaats daarvan ziet VVD liever dat er meer aandacht komt voor het scala aan regelingen en tegemoetkomingen in het sociaal domein. Als voorbeeld haal ik aan alle regelingen op pagina 51 van de begroting. Dit oerwoud aan regelingen kan wat VVD betreft met de grond gelijk worden gemaakt om vervangen te worden door een flexibel fonds voor de noodzakelijke ondersteuning. Dit zal een hoop overhead overbodig maken.
Overige risico’s
Naast het sociaal domein zijn er nog een aantal risico’s die op dit moment moeilijk zijn in te schatten. Ik noem het lage weerstandsvermogen; dus het vermogen van de gemeente om in moeilijke tijden tegenvallers op te vangen. Ook de ICT beveiliging en borging van privacy baart ons zorgen omdat potentieel de gevolgen groot kunnen zijn en de genomen maatregelen vrij minimaal op ons overkwamen. De omgevingswet vraagt om aanpassingen die alle dienstverlening raken, de implementatie zal een aardige klus zijn met bijbehorende capaciteit.
Senzer: weer een miljoen erbij?
Ten derde het risico wat ieder jaar groter lijkt te worden: Senzer. Senzer zorgt in deze begroting van een min van ongeveer 1 miljoen. Dit terwijl het budget vorig jaar reeds is verhoogd (waar VVD overigens niet mee akkoord is gegaan). We hebben reeds verschillende malen gepleit voor een herijking van de arbeidsmarktbemiddeling. Geldrop-Mierlo is voor het grootste gedeelte helemaal niet georiënteerd op de Peel maar op Eindhoven. Dat er samenwerking plaatsvindt begrijpen we maar dat er afgelopen 2 jaar pas intensiever wordt overlegd over vacatures daar begrijpen we niets van. Dit is nota bene via SGE/MRE geregeld. Had dit niet rechtstreeks gekund? Toont Senzer hiermee niet aan dat zij ongeschikt is om deze belangrijke taak voor onze gemeente uit te voeren? We verwachten een enthousiaste partner maar zien ontwijkend gedrag wanneer het gaat om verantwoording van de cijfers, moeilijk te doorgronden regelingen en zwakke sturing vanuit onze gemeente. Voor VVD is het de hoogste tijd om deze taak elders onder te brengen. We roepen het college dan ook op om de begroting van Senzer NIET over te nemen in onze eigen begroting en daarnaast te starten met een onderzoek om arbeidsmarktbemiddeling en de andere taken van Senzer onder te brengen bij de uitvoerende diensten van de omgeving Eindhoven.
Onderwijshuisvesting
Ten vierde zijn wij bezorgd over de vertraging rondom het IHP; het integraal huisvestingsplan. Met verschillende moties heeft de raad al richting gegeven voor het komende IHP. Wij zijn met name bezorgd over de onderwijshuisvesting in Mierlo, wijk Luchen. Het vraagstuk Luchen is vooruitgeschoven naar het IHP. Nu het IHP zelf ook nog doorschuift wordt deze urgente situatie dus niet aangepakt.
Bij het in stemming brengen van de begroting zullen wij met een voorstel komen rondom de onderwijshuisvesting in Luchen. De toezegging van de wethouder om ons kort na de zomervakantie hierover te informeren is jammer genoeg niet nagekomen maar het proces is dermate urgent dat besluiten op zeer korte termijn dienen te worden genomen voor werking vanaf schooljaar 2021/22.
Cure en Renescience
Afval is een hoofdpijndossier op zich. Met de wijze waarop Cure zich heeft blindgestaard op project Renescience, met enorme kosten voor de inwoners tot gevolg, is het maar de vraag met welk voorstel Cure en de wethouder komen om restafval zo nodig nog verder terug te brengen. Wat VVD betreft maken we een pas op de plaats. Cure moet een basisdienst zijn en geen ondernemertje spelen. Liever terug naar de basis, de kerntaak afval ophalen, en verder niets. Met of zonder Cure. Qua scheiding en tarieven doet Geldrop-Mierlo het gemiddeld genomen goed. Laten we daar trots op zijn in plaats van te proberen om een utopisch project uit te voeren.
Wel blijven we ons zorgen maken over de hoge tarieven van de milieustraat. De milieustraat is in onze ogen een algemene dienst die gratis of tegen zeer laag tarief ten minste enkele keren per jaar kan worden bezocht. Andere partijen zagen de milieustraat afgelopen begroting niet als een algemene dienst maar als een manier om de afvalbegroting bij te plussen. Wij zien een schril contrast met de milieustraat in bijvoorbeeld Eindhoven.
OZB verhoging? VVD is tegen!
Bij de kadernota van 2019 heeft u mij horen toelichten waarom VVD tegen verhoging is van de OZB. Deze toelichting kan ik hier haast een op een opnieuw inbrengen. Helaas is in de tussentijd door B&W nog niet helder gemaakt waarom het gerechtvaardigd is om de rekening voor de gehele gemeente; enkel neer te leggen bij de grondeigenaren in de gemeente. Van een gemeente dat stelt te handelen vanuit sociaal oogpunt hadden wij een socialere oplossing gehoopt. Huiseigenaren betaalden vorig jaar 3% extra bovenop inflatie en volgens de begroting komt hier volgend jaar nog een 5% en inflatie bovenop. De huiseigenaar betaalt hierdoor de rekening van de gemeente en wordt jaar op jaar onevenredig benadeeld. Daarmee blijven wij van mening dat de OZB nooit het sluitstuk mag zijn van de begroting. We roepen het college dan ook op:
College: ben creatief!
Met de voorgestelde herfinanciering wordt voor de korte termijn geld vrij gemaakt, terwijl op de lange termijn de kosten iets stijgen. Hiermee wordt een voordeel behaald dat op dit moment verlichting geeft op de begroting. Een creatieve oplossing, vergelijkbaar met de huiseigenaar die in deze tijd van gunstige rente zijn hypotheek over sluit om te profiteren van de rentestand. Het is goed om te zien dat de leningenportefeuille vanuit dit oogpunt tegen het licht is gehouden.
Een ander positief creatief voorstel is de woningbouwimpuls. We hopen dat we het komende jaar ook uitvoering zien van zorgwonen en mantelzorgwonen.
Wat VVD betreft dient onze positie in de regio verder te worden versterkt naar een positie die past bij de grootte van de gemeente. Dit wordt kort benoemd in de begroting en de burgemeester lichtte dit al toe als speerpunt 2021. Wat VVD betreft is de regionale samenwerking een van de pijlers onder ons beleid. We zijn ervan overtuigd dat er in de regio veel meer te halen valt, dan dat we nu doen. Laten we profiteren van de kansen die er liggen.
Conclusie
De VVD kan zich niet vinden in het beleid waarbij we een miljoenentekort opbouwen, onze algemene reserve opmaken en de lasten ook nog eens onevenredig verdelen. De begroting maakt zichtbaar dat het opmaken van de reserves in betere tijden ons nu voor een moeilijke keuze stelt. Laat ik duidelijk maken dat wat VVD betreft er de afgelopen jaren geen extra uitgaven gedaan hoefden te worden en extra taken zijn gevoteerd zoals wijkontwikkelingsplannen in hoge snelheid afdraaien waarbij het om kwantiteit lijkt te gaan in plaats van kwaliteit; cultuurmanager; gemeentehuis; het dossier Laco dat maar blijft sleuren en Renescience waar een enorm bedrag aan is verspild.
Corona dwingt het college om zuiniger met de
kas om te gaan, net zoals dat bij velen van ons thuis het geval is. College,
VVD Geldrop-Mierlo roept u op om overbodig beleid en uitgaven te schrappen in
plaats van de rekening bij één groep inwoners neer te leggen. Terug naar de
basis met voldoende financiele armslag om tegenslagen op te vangen, dát is waar
de financiele positie van de gemeente om zou moeten draaien.
Monica Leenders
Fractievoorzitter VVD Geldrop-Mierlo